De Wet arbeid en zorg (WAZO) regelt verschillende verlofvormen waar een werknemer op kan terugvallen bij bepaalde omstandigheden in zijn privéleven. Zo kan de werknemer voor mantelzorg zorgverlof opnemen en bestaat er voor de opvoeding het ouderschapsverlof. Voor kortdurende afwezigheid op het werk is het calamiteiten- en ander kort verzuimverlof in het leven geroepen.
Een werknemer kan het verlof opnemen als hij te maken krijgt met ‘onvoorziene omstandigheden die een onmiddellijke onderbreking van de arbeid vergen’. Denk hierbij aan een brand, inbraak of lekkage in het huis van de werknemer. Ook is het verlof te gebruiken bij ‘zeer bijzondere persoonlijke omstandigheden’.
De wet noemt daarvan voorbeelden:
Daarnaast is het verlof bijvoorbeeld te gebruiken om te stemmen tijdens een verkiezingsdag (al zal dat in de praktijk door de ruime openingstijden van de stemlokalen niet snel nodig zijn).
Ja, de werkgever moet het loon tijdens het verlof volledig doorbetalen. De betaling van onkosten kan hij wel stopzetten. Om te controleren of de werknemer het verlof niet misbruikt, mag de werkgever van de werknemer verwachten dat hij aannemelijk kan maken dat hij zijn arbeid niet heeft kunnen verrichten wegens één van de redenen die in de vorige vraag zijn behandeld.
Het calamiteiten- en ander kort verzuimverlof kent geen vaste duur. Het gaat om een ‘korte, naar billijkheid te berekenen tijd ’. Hoelang het verlof duurt, hangt af van de reden. Vaak loopt dit verlof over in een ander verlof: de werknemer kan geboorteverlof opnemen voor de dagen na de dag van de bevalling van zijn partner en kan kort- of langdurend zorgverlof opnemen voor de dagen na de eerste ziektedag waarop hij een naaste noodzakelijke verzorging heeft gegeven.
In de cao kan in het nadeel van de werknemer worden afgeweken van de wettelijke regels. Bevat de cao geen bepalingen over dit verlof, dan mag de werkgever samen met de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging afspraken maken. Belangrijk onderwerp waar afwijkende afspraken voor mogelijk zijn, is de hoogte van de loondoorbetaling.
Verandering oproepers flexwerkers met WAB regels
Werkkostenregeling (WKR)
Overzicht belastingverdragen juli 2019
Wet overgang van onderneming (Wovon)
Minister Koolmees gaat uit van inwerkingtreding van betaling van twee maanden ouderschapsverlof per juli 2022. De minister schrijft aan de Tweede Kamer: “Uitgaande van inwerkingtreding per juli 2022 en rekening houdend met een implementatietermijn voor de uitvoering van circa twee jaar ben ik voornemens om het wetsvoorstel in het eerste kwartaal van 2020 aan u aan te bieden. De implementatie start na aanvaarding van het wetsvoorstel door de Tweede Kamer.”
De Europese Raad, het Europees Parlement en de Europese Commissie zijn dit jaar tot een akkoord gekomen voor een nieuwe Europese Richtlijn, die het evenwicht tussen werk en privé van ouders en mantelzorgers moet verbeteren. Onderdeel van de richtlijn is een wettelijk recht op twee maanden betaald ouderschapsverlof. Voor Nederland is dit recht nieuw: nu hebben werknemers alleen recht op onbetaald ouderschapsverlof (per kind maximaal 26 keer de wekelijkse arbeidsduur). Momenteel worden de mogelijkheden om aan de nieuwe regels te voldoen geïnventariseerd.
De richtlijn biedt minister Koolmees ruimte om een eigen invulling aan betaald ouderschapsverlof te geven. Zo mag Nederland zelf bepalen tot aan welke leeftijd van het kind de werknemer het recht op betaling van het ouderschapsverlof heeft. Hierbij geldt de achtste verjaardag van het kind als uiterste. Ook laat minister Koolmees uitzoeken of werkgevers het loon moeten doorbetalen tijdens het verlof of dat werknemers hiervoor recht krijgen op een uitkering. Nederland beslist ook zelf de hoogte van het loondoorbetalingspercentage of de verlofuitkering. Echter heeft de EU wel geregeld dat het betalingsniveau de opname van ouderschapsverlof moet ondersteunen.
De exacte verplichte datum van toepassing van de nieuwe regels is nog onzeker. De Europese Raad en het Europese Parlement zullen op korte termijn het voorstel formeel goedkeuren. De verwachting is dat de richtlijn vervolgens in juni wordt getekend. 20 dagen na publicatie van de richtlijn treedt deze in werking. Drie jaar later moeten EU-lidstaten de bepalingen uit de richtlijn volledig hebben geïmplementeerd in de nationale wetgeving. Als in juli 2019 de richtlijn in werking treedt, moeten werknemers in Nederland dus per juli 2022 betaald ouderschapsverlof kunnen opnemen. De Tweede Kamer kan in het eerste kwartaal van 2020 het wetsvoorstel van de minister verwachten.
Sinds dit jaar is de kraamverlofregeling uit de Wet arbeid en zorg (WAZO) verdwenen en vervangen door het geboorteverlof. Dit verlof duurt maximaal eenmaal de wekelijkse arbeidsduur van een werknemer (de in het arbeidscontract afgesproken arbeidsduur). Voor veel werknemers is de nieuwe regeling een verbetering, aangezien het kraamverlof ongeacht de arbeidsduur twee dagen duurde. De Rijksoverheid licht op haar website de duur van het geboorteverlof toe. Daarin wordt onder andere benadrukt dat een werknemer bij de geboorte van een meerling, zoals een tweeling of drieling, recht heeft op één werkweek verlof.
Het is dus niet zo dat de werknemer bij de bevalling van een tweeling ook twee keer de wekelijkse arbeidsduur aan geboorteverlof kan opnemen.
Ook onder de kraamverlofregeling had de werknemer geen recht op dubbel verlof bij een meerling.
Voor het ouderschapsverlof, die andere verlofvorm die direct gerelateerd is aan een kind van een werknemer, ligt dit anders.
Op basis van de WAZO krijgt de werknemer per kind een verlofrecht van 26 maal de arbeidsduur per week. In theorie zou een werknemer dus voor een tweeling een heel jaar weg kunnen blijven. Bovendien heeft zijn partner dat recht ook.
Echter hebben werknemers tijdens het ouderschapsverlof geen recht op loon, tenzij in de cao of de arbeidsvoorwaardenregeling anders is bepaald. Bij het geboorteverlof moet de werkgever wél het volledige loon doorbetalen, al kunnen op basis van een cao tot 1 juli 2019 hiervoor nog afwijkende regels gelden.
De Europese plannen om de verlofregelingen uit te breiden, zijn niet nieuw. In juni vorig jaar stemde een meerderheid van de Europese ministers van Sociale Zaken hier al mee in. In het voorstel is onder meer opgenomen dat werknemers recht moeten krijgen op minimaal tien dagen partnerverlof. Tijdens dit verlof moet de werkgever hetzelfde salaris betalen als werknemers tijdens ziekte behoren te ontvangen (in Nederland minimaal 70% van het ‘normale’ loon).
Voor Nederland zal dit plan echter geen grote consequenties hebben. Door de Wet invoering extra geboorteverlof (WIEG) hebben werknemers sinds 1 januari 2019 al recht op éénmaal de wekelijkse arbeidsduur betaald verlof na de bevalling van hun partner. Per 1 juli 2020 wordt dit uitgebreid met een verlof dat een maximale duur heeft van vijfmaal de wekelijkse arbeidsduur. Aangezien de lidstaten – nadat het wetsvoorstel formeel is goedgekeurd – nog drie jaar de tijd krijgen voor de implementatie van de plannen, zal Nederland tegen die tijd al grotendeels (voor werknemers die minimaal twee dagen per week werken) aan deze maatregel voldoen.
Het Europees Parlement wil ook dat werknemers in Europa recht krijgen op vier maanden ouderschapsverlof, waarvan zij minimaal twee maanden betaald moeten krijgen, eerder werd nog gesproken over zes weken. De lidstaten mogen zelf bepalen hoe hoog het loon is dat werkgevers tijdens deze periode moeten doorbetalen. In Nederland hebben werknemers recht op 26 keer hun wekelijkse arbeidsduur aan ouderschapsverlof. Deze hele periode van het ouderschapsverlof is nu nog onbetaald, tenzij hier in de cao andere afspraken over zijn gemaakt.
In de Europese plannen is verder opgenomen dat werknemers recht krijgen op vijf dagen betaald mantelzorgverlof. In Nederland kunnen werknemers daar op dit moment al zorgverlof voor opnemen. Verder krijgen werknemers volgens de Europese plannen het recht om een verzoek in te dienen voor flexibiliteit in de werkuren en de werkplek. In Nederland hebben werknemers al een vergelijkbaar recht op basis van de Wet flexibel werken.
Zie ook:
Wet WIEG door de kamer
Betaald geboorteverlof voor partners
Werkgevers niet blij met vaderschapsverlof
Op dit moment ontvangen partners 2 dagen betaald verlof. Vanaf 1 januari 2019 wordt dit verlengd naar eenmaal de wekelijkse arbeidsduur met loondoorbetaling. Bij een fulltime dienstverband houdt dit in dat een werknemer recht heeft op vijf dagen betaald geboorteverlof. De werknemer dient dit verlof op te nemen binnen vier weken na de dag van de bevalling.
Vanaf 1 juli 2020 kunnen partners in het eerste half jaar na de geboorte van de baby vijf extra weken geboorteverlof krijgen. In totaal is er dan recht op zes weken geboorteverlof. De eerste week betaalt de werkgever door. Daarna is er recht op een uitkering via UWV ter hoogte van 70% van het loon. Het adoptie- en pleegzorgverlof voor ouders wordt ook verlengd van vier naar zes weken.
Zie ook:
Betaald geboorteverlof voor partners
Wat gaat er gebeuren met SV-regelingen?
Werkgevers niet blij met vaderschapsverlof
Maandag t/m Vrijdag
09:00–17:30
Zaterdag-Zondag
Gesloten
Nationale feestdagen
Gesloten.
