De vergoedingen aan werkgevers die UWV betaalt als compensatie van (transitie)vergoedingen komen door een nota van wijziging op het wetsvoorstel Wet arbeidsmarkt in balans (WAB) voor een deel niet langer ten laste van het Algemeen Werkloosheidsfonds (AWF) maar ten laste van het Arbeidsongeschiktheidsfonds (Aof).
De reden hiervoor is de invoering van de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra), die per 1 januari 2020 in werking treedt.
Door de Wnra gaan ook overheidswerkgevers onder het reguliere arbeidsrecht vallen. De transitievergoeding en de compensatie van deze vergoeding, zullen daarmee ook gelden voor overheidswerkgevers. Omdat overheidswerkgevers niet aan het AWF bijdragen, maar wel aan het Aof, is ervoor gekozen de compensaties per 1 januari 2020 uit het Aof te financieren.
De vergoedingen die UWV verstrekt in verband met het beëindigen en het niet voortzetten van arbeidsovereenkomsten in verband met arbeidsongeschiktheid van de werknemer na 1 juli 2015 en voor 1 januari 2020 blijven ten laste komen van het AWF, zoals was geregeld in de Wet houdende maatregelen betreffende de transitievergoeding bij ontslag wegens bedrijfseconomische omstandigheden of langdurige arbeidsongeschiktheid.
De rijksbijdrage voor het AWF die wordt verstrekt ter compensatie van werkgevers in het bijzonder onderwijs blijft gehandhaafd voor de compensatie van de transitievergoeding bij beëindiging van arbeidsovereenkomsten in verband met arbeidsongeschiktheid van de werknemer, waarbij de beëindiging van de arbeidsovereenkomst of het niet voortzetten daarvan na 1 juli 2015 en voor 1 januari 2020 plaatsvindt.
Bron: Overheid
Nota van wijziging wetsvoorstel WAB
Werkgevers en vakbonden konden beiden een succes claimen. Het kabinet-Rutte III had allerlei regels willen veranderen voor langdurig zieke werknemers en hun baas. Maar na kritiek van de sociale partners presenteerde minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken, D66) heel andere plannen, die sterk afweken van het regeerakkoord.
Het succes van de vakbonden: Koolmees ziet af van bijna 300 miljoen euro aan bezuinigingen op de arbeidsongeschiktheidsuitkering WIA. Werkgevers vierden de 450 miljoen euro die het kabinet uittrekt als financiële tegemoetkoming voor vooral kleine werkgevers, omdat zij verplicht zijn hun zieke werknemers twee jaar lang door te betalen.
Kleine bedrijven – met minder dan 25 mensen in dienst – moeten een zieke werknemer toch twee jaar blijven doorbetalen. Het kabinet kiest er toch niet voor om dit terug te schroeven naar één jaar, maar komt met een andere oplossing. Het geeft honderden miljoenen aan kleine werkgevers om de lasten te verlichten.
Het gaat allemaal over werknemers die langdurig ziek of gedeeltelijk arbeidsongeschikt raken. De werkgever moet diegene twee jaar lang loon doorbetalen en begeleiden bij de terugkeer naar zijn of haar oude baan – of een nieuwe baan, als het niet meer mogelijk is om terug te keren in de oude functie. Ná die twee jaar kan de werknemer de arbeidsongeschiktheidsuitkering WIA krijgen (Wet inkomen naar arbeid). Dan regelt uitkeringsinstituut UWV de begeleiding.
Vooral kleine werkgevers klagen al langer dat het te risicovol voor hen is om iemand in vaste dienst te nemen. Als je drie werknemers hebt en er wordt er één ziek, dan kost dat niet alleen veel geld, maar ook veel tijd. Je moet de re-integratie van de werknemer begeleiden en dat gaat gepaard met allerlei verplichtingen en administratieve lasten. Als je een fout maakt, dreigt ook nog een boete van het UWV. Volgens werkgeversorganisatie MKB-Nederland zijn kleine ondernemers hierdoor terughoudender om een vast contract te geven.
Het kabinet wilde de loondoorbetalingsplicht voor kleine werkgevers (tot 25 werknemers) verkorten van twee naar één jaar. Het tweede jaar zou het UWV het loon van zieke werknemers betalen en hen begeleiden naar een baan. Kleine werkgevers zouden dat via premies nog steeds betalen.
Het bleek geen werkbare oplossing. Koolmees ging er al vanaf het begin van uit dat de instroom in de WIA hierdoor zou toenemen. Werkgevers zouden motivatie verliezen om hun zieke werknemer aan nieuw werk te helpen, omdat het UWV toch snel de verantwoordelijkheid zou overnemen. Er waren ook twijfels of het UWV deze nieuwe taak wel aankan na recente bezuinigingen.
Alle werkgevers die minimaal één iemand in dienst hebben, krijgen vanaf 2021 een financiële tegemoetkoming van het kabinet. Dat wordt geregeld via een korting op hun werkgeverspremies en scheelt hen zo’n 1.150 euro op jaarbasis. Doordat het een vast bedrag per werkgever is, profiteren ondernemers met weinig personeel relatief het meest.
Daarnaast hebben Koolmees en de werkgevers afspraken gemaakt met verzekeraars. Vanaf 2020 gaan ten minste acht verzekeraars een gestandaardiseerde ‘MKB – ontzorgpolis’ aanbieden. Daarmee verzekert een werkgever zich niet alleen tegen de loondoorbetaling bij ziekte, maar neemt de verzekeraar ook alle plichten en administratieve lasten over.
Zulke verzekeringen zijn niet helemaal nieuw. Ongeveer 80 procent van de kleine werkgevers heeft al een dergelijke verzekering, maar polissen kunnen onderling sterk verschillen. De verzekering dekt soms minder dan de werkgever had verwacht, zei Richard Weurding, algemeen directeur van het Verbond van Verzekeraars donderdag.
„De nieuwe polis is een uitgedokterd pakket waar geen verrassingen in zitten. Straks weet een mkb – ondernemer precies waar die aan toe is.”
Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland, verwacht dat de afspraken tot meer vaste banen zullen leiden.
Een kantoormedewerker in de transportsector die al zestien jaar rondreed in een auto van de zaak, hoeft die niet in te leveren nu hij 100% arbeidsongeschikt is. Nu zijn werkgever de auto wel heeft meegenomen, heeft de medewerker recht op een schadevergoeding, heeft de kortgedingrechter in Utrecht bepaald.
Het bedrijf waar de man werkt gaf de auto in bruikleen, plus een tankpas en een mobiele telefoon. Toen de man vanwege arbeidsongeschiktheid thuis kwam te zitten, en het bedrijf de auto nodig had vanwege een overname, moest de medewerker het voertuig inleveren. Ook zijn tankpas en mobiele telefoon kon hij niet meer gebruiken.
Daarmee is het bedrijf over de schreef gegaan, oordeelt de Utrechtse rechter. Na zestien jaar werk- en privégebruik van de auto is die namelijk onderdeel geworden van het loon, en arbeidsongeschiktheid is geen reden om daarop te korten. Bovendien heeft de man zijn wagen nodig als hij weer gaat re-integreren.
Het bedrijf moet de man veertig euro per dag betalen dat hij niet over de auto kan beschikken, en veertig euro per week schadevergoeding voor de tankpas.
Kijk ook eens hier:
Autobezitters in Nederland net niet het duurste
Autokostenforfait hoort bij het loon
Fiscale bijtelling auto
Het wetsvoorstel met maatregelen met betrekking tot de transitievergoeding bij ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid of bedrijfseconomische omstandigheden is maart 2017 gepubliceerd. Wat staat er precies in dit wetsvoorstel?
Bij brief van 21 april 2016 heeft de minister van Sociale Zaken laten weten dat de regering van plan is een aantal wijzigingen aan te brengen in bepalingen die met de Wet werk en zekerheid (Wwz) in titel 7:10 (arbeidsovereenkomst) van het Burgerlijk Wetboek (BW) zijn opgenomen. Dit wetsvoorstel strekt hiertoe.
Het betreft de in de brief genoemde wijzigingen die betrekking hebben op het verschuldigd zijn van een transitievergoeding bij ontslag om bedrijfseconomische redenen en wegens langdurige arbeidsongeschiktheid.
De in de brief aangekondigde wijziging van de ketenbepaling in relatie tot seizoensarbeid is inmiddels opgenomen in de Wet arbeidsvoorwaarden gedetacheerde werknemers in de Europese Unie en met ingang van 1 juli 2016 in werking getreden.
Het verschuldigd zijn van een transitievergoeding na een ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid wordt vaak als onrechtvaardig ervaren. Onrechtvaardig omdat de werkgever voorafgaand daaraan (veelal) gedurende twee jaar het loon tijdens ziekte heeft betaald en kosten heeft gemaakt gericht op de re-integratie van de werknemer in zijn bedrijf of bij een andere werkgever.
Voorgesteld wordt werkgevers te compenseren voor de betaalde transitievergoeding en de eventueel daarop in mindering gebrachte transitie- en inzetbaarheidskosten.
UWV zal die compensatie verstrekken vanuit het Algemeen werkloosheidsfonds (Awf), waar een verhoging van de (uniforme) premie tegenover zal staan.
De maatregel zal ook van toepassing zijn in situaties waarin de arbeidsovereenkomst op of na 1 juli 2015 (datum van inwerkingtreding van de wijziging van het ontslagrecht) is geëindigd of niet is voortgezet, om verschillen tussen werkgevers die voor en na inwerkingtreding van de maatregel tot ontslag overgaan, te voorkomen.
Er wordt geen onderscheid gemaakt naar de aard van de arbeidsovereenkomst die door een werkgever wordt beëindigd. Dat betekent dat de regeling zowel betrekking heeft op het verschuldigd zijn van een transitievergoeding bij het niet verlengen van tijdelijke arbeidsovereenkomsten waarbij de werknemer bij het van rechtswege eindigen van de arbeidsovereenkomst ziek is (en dus in de regel aanspraak maakt op ziekengeld op grond van de Ziektewet (ZW)) als op arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde of bepaalde tijd die vanwege het niet langer kunnen verrichten van de bedongen arbeid na afloop van de periode waarvoor het opzegverbod bij ziekte van de werknemer geldt, worden opgezegd of ontbonden.
De regeling heeft ook betrekking op het (ook na afloop van de periode waarvoor het opzegverbod bij ziekte van de werknemer geldt) om genoemde reden beëindigen van deze arbeidsovereenkomsten met wederzijds goedvinden (en de daarbij overeengekomen vergoeding) om te voorkomen dat een werkgever zich (onnodig) tot UWV (of rechter) wendt om de arbeidsovereenkomst te beëindigen.
Er wordt een aantal beperkingen aangebracht in de hoogte van de compensatie die aan een werkgever wordt verleend.
Naast deze beperkingen geldt dat bij een beëindiging met wederzijds goedvinden er nooit meer aan compensatie zal worden verstrekt dan het bedrag gemoeid met de transitievergoeding waar recht op zou hebben bestaan als de arbeidsovereenkomst door opzegging of ontbinding zou zijn geëindigd. Dat betekent ook dat als bij een beëindiging met wederzijds goedvinden een vergoeding is toegekend in een situatie waar op grond van de wet geen recht op transitievergoeding bestaat er geen compensatie zal worden toegekend.
Bij ministeriële regeling zullen regels worden gesteld met betrekking tot de aanvraag en verstrekking van de compensatie. Het gaat om regels met betrekking tot de procedure van het aanvragen, waaronder de termijn waarbinnen de aanvraag moet plaatsvinden. Gedacht wordt aan een termijn van zes maanden nadat de werkgever een contractuele of transitievergoeding heeft betaald.
De werkgever zal aannemelijk moeten maken dat recht bestaat op de compensatie en de omvang hiervan. UWV zal een aanvraagformulier beschikbaar stellen waaruit blijkt welke informatie de werkgever moet aanleveren.
In de structurele situatie zal naar verwachting voor 13.300 gevallen per jaar compensatie worden toegekend. Het gemiddelde brutobedrag per verstrekte transitievergoeding bedraagt circa €13.700. De structurele kosten van het voorstel bedragen daarmee circa € 180 miljoen aan uitkeringslasten.
Aangezien de compensatie ook aangevraagd kan worden als de arbeidsovereenkomst op of na 1 juli 2015 is geëindigd of niet is voortgezet, zullen de kosten in het aanvangsjaar (2019) 4,5 keer zo hoog zijn als in een normaal jaar. Verder zullen de uitkeringslasten tot 2020 hoger zijn dan in de jaren daarna omdat tot 1 januari 2020 (als overgangsmaatregel) voor oudere werknemers een hogere transitievergoeding geldt. De kosten bedragen daarmee circa € 970 miljoen aan uitkeringslasten in 2019.
Als gevolg van het voorstel zal de Awf-premie in 2019 worden verhoogd met ongeveer 0,5% en structureel zal de Awf-premie met circa 0,1% worden verhoogd.
De voorgestelde wijziging houdt dan ook in dat bij cao kan worden bepaald dat geen transitievergoeding verschuldigd is bij ontslag om bedrijfseconomische redenen – waartoe ook ontslag wegens bedrijfsbeëindiging valt – indien de werknemer op grond van die cao recht heeft op voorzieningen die bestaan uit maatregelen om werkloosheid te voorkomen of in duur te beperken, of uit een redelijke financiële vergoeding. Een combinatie van beide is ook mogelijk.
Als het gaat om voorzieningen om werkloosheid te beperken, moeten zij daadwerkelijk kunnen bijdragen aan het voorkomen van werkloosheid of het bekorten van de duur van werkloosheid.
De compensatieregeling zal administratieve lasten met zich brengen voor werkgevers. De omvang hiervan is naar verwachting beperkt. Veel van de bij UWV aan te leveren gegevens zijn al noodzakelijk voor het berekenen van de door de werkgever te betalen transitievergoeding. Andere gegevens die noodzakelijk zullen zijn, zoals een opgave van het tijdens ziekte door de werkgever betaalde loon, kunnen zijn te verkrijgen uit de eigen loonadministratie.
Het voorstel tot wijziging van de regeling betreffende de gelijkwaardige voorziening brengt geen administratieve lasten met zich, behalve het infomeren van de werknemer over de regeling die zal gelden als hij of zij wegens bedrijfseconomische redenen wordt ontslagen.
Uit de uitvoeringstoets blijkt dat het wetsvoorstel, en dan met name de compensatieregeling een grote impact op UWV zal hebben. Om deze nieuwe taak uit te kunnen voeren moeten verschillende systemen worden aangepast. Het kost tijd en capaciteit om dit op een zorgvuldige manier te realiseren. De beoogde datum van inwerkingtreding (1 januari 2018) zal voor dit onderdeel van het wetsvoorstel dan ook niet gerealiseerd kunnen worden. UWV acht op dit moment een inwerkingtredingsdatum van 1 januari 2019 haalbaar.
De Tweede Kamer heeft op 5 juli 2018 dit wetsvoorstel aangenomen. De geplande inwerkingtreding voor de compensatie van de transitievergoeding is 1 april 2020, voor wat betreft de maatregelen inzake bedrijfseconomisch ontslag is dat 1 januari 2020.
Vanuit de gedachte dat ze kunnen werken, scherpt huidige kabinet de regels aan voor tijdelijk arbeidsongeschikten.
Volgens uitkeringsorganisatie UWV kan 70 procent van de mensen die tijdelijk voor meer dan 80 procent arbeidsongeschikt zijn verklaard en een WGA-uitkering krijgen, toch werken. Deze arbeidsmogelijkheden moeten worden benut, vindt het nieuwe kabinet. Daarom wil ze de uitkering voor deze groep verlagen als ze er niet bij gaan werken. En er zullen straks minder mensen arbeidsongeschikt worden verklaard.
WGA staat voor Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten. Mensen ontvangen een WGA-uitkering als ze al twee jaar of langer ziek zijn maar de arts nog wel verwacht dat deze persoon in de toekomst weer kan werken. Het betreft doorgaans psychische aandoeningen, kanker of een fysieke beperking.
De mate waarin iemand arbeidsongeschikt wordt verklaard en de hoogte van de WGA-uitkering is onder meer afhankelijk van het salaris dat iemand verdiende voordat hij ziek werd of een ongeluk kreeg. Daardoor kan het dat mensen met hoge inkomens sneller volledig afgekeurd worden dan iemand met een laag inkomen, terwijl deze twee personen dezelfde medische klacht hebben. Het nieuwe kabinet wil daar verandering in brengen.
Een grote groep, die nu nog voor meer dan 80 procent is afgekeurd, is in het nieuwe systeem ineens arbeidsgeschikt
Ook voor de hogeropgeleide mensen met hogere salarissen moet het straks aantrekkelijk worden om voor een lager inkomen aan de slag te gaan. De berekening van de aanvullende uitkering voor WGA’ers wordt hiertoe aangepast, waardoor een hele grote groep die nu nog voor meer dan 80 procent is afgekeurd, in het nieuwe systeem opeens arbeidsgeschikt zijn. ‘We gaan de prikkel richting werk versterken’, aldus het regeerakkoord.
De maatregel kan niet op gejuich van vakbond FNV rekenen. “Het wordt steeds moeilijker voor mensen die arbeidsongeschikt zijn om een uitkering te krijgen”, reageert FNV-bestuurder Erica Hemmes. “Nu wordt de toegang tot de WGA weer moeilijker gemaakt. Voor hen die een inkomen als gevolg van arbeidsongeschiktheid krijgen, wordt de uitkering lager. Werknemers zijn steeds slechter verzekerd tegen verlies aan inkomsten door ziekte of een gebrek.”
Welgeteld 27 procent van de mensen die nu in de WGA zitten omdat ze tijdelijk voor 80 procent of meer zijn afgekeurd, zouden sowieso nu al op eigen kracht het minimumloon kunnen verdienen, heeft het UWV berekend. En nog eens 15 procent – die zeer laag is opgeleid – zou met enige scholing, waardoor ze meer kunnen verdienen, helemaal uit de WGA kunnen stromen.
Het is in de praktijk voor mensen met een WGA-uitkering zeer moeilijk om werk te vinden
In de praktijk is het voor mensen met WGA-uitkering zeer moeilijk om werk te vinden. Meer dan de helft van de mensen die arbeidsongeschikt raken, heeft geen werkgever meer. Zij zijn ziek uit dienst gegaan of ziek geworden terwijl ze werkloos waren en een WW-uitkering kregen. Deze zogeheten vangnetters ondernemen weinig om de uitkering uit te komen.
Zelfs als ze wel wat ondernemen om een baan te vinden, is het lastig. Zo telt deze groep niet mee voor de banenafspraak; het plan om 125.000 arbeidsbeperkten in 2026 te laten werken bij een reguliere werkgever. Voor de WGA’ers krijgen werkgevers ook geen subsidies. De strengere regels voor de WGA zal het kabinet uiteindelijk enkele miljoenen euro’s opleveren, staat in de doorrekeningen van het regeerakkoord.
