Zo zit het
Als je werknemer niet kan werken door ziekte of een andere vorm van arbeidsongeschiktheid heeft hij recht op een groot deel van zijn salaris.
Hieronder vind je de huidige regels.
Volgens de wet ben je verplicht een zieke werknemer twee jaar lang een deel van zijn loon door te betalen. In artikel 629 van het Burgerlijk Wetboek staan de volgende basisregels voor alle werkgevers in Nederland:
Let op
In je cao staat mogelijk een hoger percentage voor loondoorbetaling bij ziekte. In veel cao’s staat dat je in het eerste jaar 100 of 90 procent van het loon moet doorbetalen. Ook kan er een hoger minimumloon van kracht zijn volgens je cao. Controleer dus goed de regels over loon en ziekte in jouw cao. Bekijk een overzicht van cao’s per branche.
Vanaf 2020 komen er nieuwe regels rond loondoorbetaling bij ziekte. Het kabinet heeft een pakket aan maatregelen gepresenteerd om de loondoorbetalingsplicht bij ziekte makkelijker, duidelijker en goedkoper te maken. De belangrijkste wetsvoorstellen en maatregelen op een rij:
Naast financiële aanpassingen zijn er ook inhoudelijke aanpassingen op komst om kleine werkgevers te helpen. Namelijk:
Er komt vanaf 2020 ook een nieuwe verzekering speciaal voor het midden- en kleinbedrijf.
Met deze verzekering is de loondoorbetaling afgedekt en nemen re-integratie professionals de regie en een groot deel van de re-integratie- en andere verplichtingen over van de werkgever.
In de basis betaal je dus maximaal twee jaar lang een deel van het loon bij arbeidsongeschiktheid. Maar in sommige gevallen moet je nog langer loon doorbetalen.
Bijvoorbeeld als je niet kunt aantonen dat je volgens de Wet verbetering poortwachter hebt gehandeld. In die wet staat welke stappen je moet nemen als een werknemer ziek is.
Daarnaast heb je mogelijk te maken met de Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA). Als jouw werknemer na twee jaar nog steeds ziek is en (in de toekomst) weer kan werken, komt hij vaak in aanmerking voor een WGA-uitkering. Deze uitkering loopt via het UWV, maar jij moet hier als (ex-)werkgever aan meebetalen.
Als werkgever betaal je mogelijk tot tien jaar lang mee aan deze uitkering. In het ‘slechtste’ geval heb jij dus in totaal twaalf jaar lang extra kosten door een arbeidsongeschikte werknemer.
Let op
Volgens het eerdergenoemde regeerakkoord wordt de periode van het WGA-risico voor werkgevers gehalveerd van tien naar vijf jaar. Maar of en wanneer deze regels ingaan is nog onduidelijk.
Als werkgever heb je dus flink wat extra kosten als een werknemer lange tijd uit de running is. Naast loonkosten heb je ook te maken met kosten voor re-integratie, vervanging en eventueel productieverlies.
Als je de financiële risico’s rond ziekte en arbeidsongeschiktheid wilt ontlopen, kun je nu al kiezen voor een ziekteverzuimverzekering en een WGA-eigenrisicoverzekering. Met deze verzekeringen zorg je ervoor dat jouw bedrijf niet plotseling torenhoge kosten krijgt door een of meerdere zieke werknemers.
Wat zijn de kosten als een werknemer tijdelijk of langdurig uitgeschakeld is door ziekte?
Een zieke werknemer kost je als werkgever gemiddeld 250 euro per dag, maar dit kan nog verder oplopen (zie hieronder). Je hebt te maken met directe kosten en indirecte kosten. Directe kosten zijn o.a. de loondoorbetaling en arbodienstverlening. Indirecte kosten zijn bijvoorbeeld de kosten voor vervangend personeel of verlies van productie of dienstverlening.
Je kunt de kosten zelf berekenen per werknemer. Hieronder een voorbeeld met kostenposten – uitgaande van een gemiddeld jaarinkomen in Nederland van 36.500 euro (cijfers CPB, 2016).
Kosten zieke/verzuimende werknemer per dag:
| Loondoorbetaling | 153 euro |
| Kosten vervanging | 146 euro |
| Verlies productie/dienst | 43 euro |
| Kosten arbodienstverlening | 60 euro |
| Verzuimbegeleiding | 7,50 euro |
| Totaal verzuimkosten: | 410 euro per dag |
Wil je berekenen wat het verzuim in jouw organisatie kost of zou kosten? Je kunt de rekentool gebruiken van Verzuimkosten.nl.
In sommige gevallen komt een werknemer direct in de Ziektewet (zoals bij ziekte door zwangerschap/bevalling en orgaandonaties e.a.). In dat geval kun je het loon van je werknemer declareren bij het UWV. Maar in de meeste gevallen zul je zelf het loon van een zieke werknemer moeten uitbetalen tijdens zijn ziekte. Volgens de Wet Uitbreiding Loondoorbetalingsverplichting Bij Ziekte (WULBZ) en de Wet verlenging loondoorbetalingsverplichting bij ziekte (VLZ) ben je verplicht om in de eerste twee jaar (104 weken) van arbeidsongeschiktheid minimaal 70 procent van het loon uit te betalen. Als dat bedrag onder het wettelijke minimumloon zit, moet je dit in ieder geval het eerste jaar (52 weken) aanvullen tot het minimumloon.
In een CAO kan ook vastgelegd zijn dat je meer moet betalen dan 70 procent. In veel CAO’s staat vast dat er in de eerste twee jaar in totaal 70 procent van het loon over 24 maanden wordt uitbetaald. In het regeerakkoord van 2017 zijn plannen gemaakt om deze periode terug te brengen naar één jaar. Op grond van de CAO zijn er ook een aantal loonelementen die je als werkgever (gespreid) moet betalen tijdens of na de arbeidsongeschiktheid.
Denk aan:
Als een werknemer door ziekte of een ongeluk langzaam terugkeert of (tijdelijk) een andere rol gaat spelen binnen je bedrijf krijg je er kosten bij voor re-integratie. Denk aan: opleidingen, trainingen, therapeutische gerichte ondersteuning, aanpassing werkplek en hardware, kosten voor aanpassing taakverdeling, eventueel extra inhuren van arbodienst, papierwerk UWV/arbodienst en eventueel juridisch advies.
Als je werknemer na twee jaar (of één jaar wanneer de plannen van het regeerakkoord uitgevoerd worden) arbeidsongeschiktheid niet volledig is gereïntegreerd maar geen WGA- of IVA-uitkering krijgt (volgens de WIA), blijf je als werkgever verantwoordelijk. Je bent dan niet meer verplicht de werkelijke loonwaarde aan te vullen tot de overeengekomen loonwaarde, maar kunt een nieuwe arbeidsovereenkomst aangaan en de werknemer conform zijn prestatie belonen.
Wil je je bedrijf beschermen tegen dit soort verzuimkosten en bijkomende kosten van arbeidsongeschiktheid? Dan is het slim om een verzekering af te sluiten, bijvoorbeeld een verzuimverzekering, een WGA eigenrisicoverzekering of een arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov) voor werknemers.
65 procent van het ziekteverzuim in Nederland is psychisch. Ook veel vormen van lichamelijke ziekte kun je voorkomen op de werkvloer. Lees 7 tips om psychisch en lichamelijk ziekteverzuim te beperken.
(Bronnen: CPB, CBS, Veerkrachtig, Elsenaar, Claris)
Weten wat u bespaart met onze ziekteverzuimverzekering?
Neem dan een vrijblijvend contact op.
Organisaties die werken aan een goede employee experience zien ook hun ziekteverzuim dalen.
Zorgen voor een goede employee experience en meer werkplezier begint bij regelmatig gesprekken voeren met je team en collega’s. Hoe werkplezier ervoor kan zorgen dat organisaties topwerkgevers kunnen worden.
De gesprekken met het team en collega’s moeten niet alleen over het werk en werkplezier, maar zeker ook over de thuissituatie. Zo weet je van elkaar wat er speelt en is er begrip voor als het een keer niet lekker gaat op het werk. Ook kan dan tijdig worden ingegrepen als de emmer dreigt te over te lopen.
Organisaties die flexibel omgaan met zorgtaken zoals mantelzorg, hebben gemiddeld 25 procent minder ziekteverzuim. Als er schulden zijn, is zowel de medewerker als de organisatie gebaat bij het geven van hulp door een budgetcoach. Bij (dreigende) psychische problemen in de privésfeer kan de organisatie eerste hulp regelen in de vorm van een psycholoog bij wie de betrokken medewerker binnen een week terecht kan. Preventief verzuim voorkomen is altijd goedkoper dan het aan laten komen op verzuim.
Ondanks alle inspanningen kan het natuurlijk altijd gebeuren dat er iemand ziek wordt. Dan is het belangrijk om contact te houden: een telefoontje en een kaartje van het eigen team. Zieke collega’s kunnen bijvoorbeeld elke vier weken een verslag aan het eigen team sturen hoe zij of hij actief werkt aan het eigen herstel. Dat leidt wederzijds tot een grotere betrokkenheid.
Misschien kan iemand niet werken, maar kan diegene wel het werkoverleg bijwonen of langskomen voor een kopje koffie als collega’s diegene ophalen. Blijf met elkaar zoeken naar werkzaamheden die wel kunnen, in plaats van stil te blijven staan bij wat nog niet lukt. Zorg dat er geen drempel wordt gecreëerd die de terugkeer belemmert.
Sommige organisaties geven een extra vakantiedag als een medewerker zich het hele jaar niet heeft ziek gemeld. Wij kennen geen enkele organisatie waar dat in goede aarde valt. Stop dat geld voor die extra vakantiedag liever in een vitaliteitsbudget per medewerker, waarvan de medewerker zelf kan beslissen hoe hij dit wil inzetten.
Een zieke medewerker kost een werkgever gemiddeld 250 euro per dag, blijkt uit cijfers van TNO. Tijdens ziekte is er namelijk helemaal geen productiviteit meer, terwijl de loonkosten inclusief de opbouw van vakantiegeld en vakantiedagen gewoon doorlopen. Bovendien krijg je ook nog eens te maken met extra kosten voor de inschakeling van de Arbodienst, het regelen van vervanging en de kosten voor de re-integratie. Alles bij elkaar kan dit een duur grapje worden.
Uitzondering, soms betaalt een werkgever WW- en WAO/WIA-uitkeringen door aan de werknemer. Als de werknemer daarnaast nog loon uit tegenwoordige dienstbetrekking van de werkgever ontvangt, wordt ook de uitkering aangemerkt als loon uit tegenwoordige dienstbetrekking. U moet dan alle loonheffingen over het totaal van de uitkering en het loon berekenen.
Als een werknemer geen loon uit tegenwoordige dienstbetrekking meer van de werkgever ontvangt maar wel een aanvulling krijgt op zijn uitkering, dan is deze aanvulling loon uit vroegere dienstbetrekking.
Meer hierover leest u in hoofdstuk 4.4.3. van het Handboek Loonheffingen.
De wet en de regeling betreffen de compensatie van de transitievergoeding die werkgevers vanaf 1 april 2020 kunnen aanvragen als zij een langdurig arbeidsongeschikte werknemer ontslaan of hebben ontslagen vanaf 1 juli 2015. Ook als een vergoeding is betaald in verband met het gedeeltelijk beëindigen van de arbeidsovereenkomst kan de werkgever compensatie krijgen.
In deze regeling staan de termijnen waarbinnen de werkgever de compensatie kan aanvragen bij het UWV. Ook staan in de regeling de termijnen waarbinnen UWV moet beslissen op een aanvraag.
De aanvraag wordt afgewezen, indien deze wordt ingediend:
Het tweede punt is niet van toepassing, indien de aanvraag voor 1 oktober 2020 is ingediend en de volledige vergoeding in verband met het eindigen of niet voortzetten van de arbeidsovereenkomst voor 1 april 2020 aan de werknemer is verstrekt. Het UWV beslist binnen zes maanden na ontvangst van de aanvraag op een dergelijke aanvraag.
Om te beoordelen of recht bestaat op compensatie en wat de hoogte daarvan is, moet UWV in ieder geval het volgende kunnen vaststellen:
De werkgever zal hiertoe vaak de volgende gegevens verstrekken:
De wet en de regeling moeten een einde maken aan slapende dienstverbanden waarbij langdurig zieke werknemers in dienst blijven maar geen salaris krijgen.
Het advies aan werkgevers die gebruik willen maken van de compensatieregeling is om alle documenten te bewaren die het einde van het dienstverband en de reden daarvan betreffen, evenals de berekening en betaling van de transitievergoeding.
